Boşanmada Mal Paylaşımı

Boşanmada mal paylaşımı, evliliğin eşler arasında anlaşmazlıklar veya diğer sebepler neticesinde sona ermesi sonucunda gündeme gelen bir husustur. Yeni Türk Medeni Kanunu uyarınca boşanmada mal paylaşımı eşit olarak yapılmalıdır. Diğer bir anlatımla iki eşte, evlilik içerisinde elde edilen bütün mallara ortaktır. Boşanmada mal paylaşımı davası, boşanma davasından bağımsız olarak açılacağı gibi boşanma dilekçesi örneği içerisinde de talep edilebilir. Ancak eşler, evliliğe adım atarken bir mal rejimi sözleşmesi imzalamışlar ise boşanmada mal paylaşımı davası açılmasına gerek yoktur. Çünkü sözleşmede malların ne şekilde paylaşılacağına eşler açıklık getirmiştir.

Boşanmada mal paylaşımı davası eğer boşanma davasından sonra bağımsız bir dava olarak açılacaksa, ilk olarak boşanma davasının nihai kararının açıklanması beklenir. Boşanma davası kesinleştikten sonra mal paylaşımı davası açılacaktır. Taraflar boşandıktan sonra kadının iddet süresi için ise ilgili yazımızı okuyabilirsiniz.

Boşanmalarda Mal Paylaşımı Nasıl Olur?

Boşanmada mal paylaşımı nasıl olur? Boşanma davası sürecindeki belki de en sıkıntılı mal paylaşımı dönemdir. Genellikle malların paylaşımından doğan sorunlar, sürecin çekişmeli boşanma davasına evirilmesine neden olmaktadır. Bu kısımda ise alanında uzman bir boşanma avukatından yardım alarak mal paylaşmadaki yaşamanız olası hak kayıplarını engelleyebilirsiniz.

Boşanmada mal paylaşımı konusu uygulamada gerçekten büyük bir sorun olmaktadır. Taraflar bu konuda genellikle bir ortak paydada buluşamadıkları için çözüm arayışını Aile Mahkemesinde sürdürürler. Eski Medeni kanun çerçevesinde ortak mal kavramı bulunmamaktaydı. Ancak yeni kanun, evlilik birliği içerisinde edinilmiş malları her iki eşe de özgülemiştir. Bunun anlamı ise boşanma davası açma sonucunda ortak mal olarak tabir edilen malların her iki eşe de eşit olarak paylaştırılmasıdır. Ortak mal kapsamı dışında kalan kişisel mallar ise paylaştırma konusu olmayacaktır. Boşanmada mal paylaşımı usulüne, 4787 sayılı kanun ve TMK madde 214’te geniş bir şekilde yer verilmiştir.

Boşanmada mal paylaşımı hususunda anlaşmalı boşanma protokolü imzalayan eşler için ise ek bir dava ihtiyacı bulunmamaktadır. Hali hazırda sözleşmede bu hususa yer verilmiş olması gerekmektedir. Ancak yukarıda da ele aldığımız üzere çekişmeli boşanmada mal paylaşımı sancılı geçmektedir. Boşanma davasında talep edileceği gibi ek bir dava açma zorunluluğu da bazı durumlarda doğabilecektir. Unutmamak gerekir ki boşanma davalarında talep edilecek maddi hususlar; Çeyiz, kişinin hususi ziynet eşyaları, nafakanın miktarı ve tazminat konusudur.

Anlaşmalı Boşanmada Mal Paylaşımı

Boşanmada mal paylaşımı için ek bir dava açılacağı zaman üç talebin birlikte gerçekleşmesi önem arz etmektedir. Bu talepler şu şekildedir; Katılma alacağı, katkı alacağı, değer artış payı alacağıdır. Boşanmada mal paylaşımında önemli husus, paylaşılacak olan malların muhakkak evlilik devam ederken kazanılmış olmasıdır. Evlilik öncesinden edinilen mallar, paylaşım konusu değildir. Evlilik birliği devam ederken edinilen malların paylaşımı, ilgili kanun hükümleri uyarınca yarı yarıyadır. Ancak kural varsa istisna da vardır sözünden hareketle, bunun da birçok çeşitte istisnası bulunmaktadır.

Boşanmada mal paylaşımı hususunda yarı yarıya bölüşülemeyen istisnai durumlara değinmek gerekirse şu şekilde sayabiliriz; Miras ile kazanılan ya da karşılıksız kazanma ile elde edilen bütün mallar, Üçüncü kişilerden alacakları manevi tazminatlar, kişisel kullanıma tahsis edilmiş mallar vd. Bu istisnai durumlar daha fazladır.

Zina (Aldatma) Nedeniyle Boşanmada Mal Paylaşımı

Zina, kanunun özel olarak boşanma sebepleri arasında düzenlediği bir haldir. TMK madde 161 içerisinde sayılan zina ve diğer boşanma sebepleri, boşanma davasının açılması açısından tek başlarına yeterli sebebi oluşturmaktadır. Tarafların boşanmalarının sebebini zina oluşturuyor ise boşanmada mal paylaşımı şu şekildedir; Zina ettiği yani eşini aldattığı ve bu sebeple boşanmanın gerçekleşmesine vesile olan kusurlu eş, katılma alacağına hak kazanamayabilir ya da alacağı büyük oranda azaltılabilir. Bunun takdir yetkisi hakimdedir. Ancak eşlerin katkı alacakları hiçbir gerekçe ile ortadan kaldırılamaz ya da azaltılamaz. Evlilik birliğinin bozulmasının sebebi zina olsa dahi hiçbir şey, bir eşin diğer eşin malvarlığına yaptığı katkıyı istemekten alıkoyamaz.

Mal Ayrılığı Rejimi Nedir?

Boşanmada mal paylaşımı davasının gerekmediği durumlardan birisi de mal ayrılığı rejiminin kabul edilmesidir. Burada anlatılmak istenen, eşlerin evlilik birliği içerisinde kendi malları ve kendi borçlarının bulunduğu ortaklaşa bir mallarının olmadığıdır. Bu şekilde devam eden bir evliliğin boşanma davası ile sona ermesinde de yine mallar ve borçlar bölüşülmeyecektir. Ancak burada şu sorun ortaya çıkabilir. Malın sahibi olmamasına rağmen kendisinin olduğunu iddia eden eş. Ancak Medeni Kanun uyarınca iddia sahibi, iddiasını ispatla yükümlüdür. Yani malın kendisine ait olduğunu öne süren eş, bunu ispat etmelidir. Hiçbir şekilde malın hangi eşe ait olduğu ispat edilemez ise de mahkeme, paylı mülkiyet olduğuna karar verecektir ve yarı yarıya paylaştırılacaktır.

Boşanmada Mal Kaçırma

Boşanmada mal paylaşımına karşılık tarafların mal kaçırmaları istenmeyen bir durumdur. Ancak uygulamada, boşanma sebeplerinin oluşması sonucu gelişen süreç ya da öncesinde tarafların mal kaçırmaları sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Boşanmada mal kaçırma, diğer eşe verilecek olan mal miktarının daha az olmasını ya da mümkünse hiç verilmemesini sağlamak amacıyla gerçekleştirilir. Mal kaçırma işlemi birçok farklı yöntem ile yapılmaktadır. Bunlar; Taşını ya da taşınmaz bütün malların piyasa değerinin daha aşağısına satılarak nakde çevrilmesi, şüphe yaratmayacak bir üçüncü kişiye bağışlanması, muvazaalı satış sözleşmeleri ile mülkiyetten çıkarılması ve daha farklı şekillerdedir. Taraflardan birisinin, mal kaçırma şüphesi taşıdığı düşünülüyorsa mahkemeye başvurmak sureti ile tedbir kararlarının uygulanması sağlanabilmektedir.

Mal Paylaşımı Zamanaşımı Süresi

Boşanmada mal paylaşımı için açılacak dava, kanunda belirtilen sürelerin aşılmasından sonra herhangi bir hüküm ifade etmeyecektir. Bu sebeple açılacak mal paylaşım davası, mahkeme tarafından hükmün kesin olarak açıklandığı tarihten itibaren 10 yıl içerisinde açılmalıdır. Belirttiğimiz üzere bu sürenin aşılması durumundan mal paylaşımı talebi ile dava açılması olanaksızdır. Türk vatandaşlarının ya da çifte vatandaşlık sahibi kişilerin, yurt dışında açacakları boşanma davalarının ardından, mal paylaşım davası için işleyecek zaman aşımı süresi ise bulundukları ülke kanunlarına göre belirlenmektedir.

Boşanmada Mal Paylaşımı Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme

Mal paylaşımı davası bakımından görevli ve yetkili mahkeme, kanun tarafından belirlenmiştir. Buna göre; Mal paylaşımı davasında görevli olan mahkeme, Aile mahkemeleridir. Eğer tarafların yaşadıkları yerde aile mahkemesi bulunmuyorsa Asliye hukuk mahkemesi, aile mahkemesi sıfatı ile bu davaya bakabilecektir. Mal paylaşımı davasında yetkili mahkeme ise Türk Medeni Kanun Madde 214 uyarınca belirlenmektedir. Buna göre;

• Eşlerden birisinin hayatını kaybetmesi nedeniyle mevcut mal rejimi sona ermiş ise ölen eşin ikamet ettiği son adresteki Aile Mahkemesi yetkilidir,
• Evlilik, tarafların resmi bir şekilde boşanmaları ile sona ermiş ise ya da mevcut ancak kesinleşmemiş bir boşanma davası varsa bu mevcut davaya bakmaya yetkili olan yer Aile Mahkemesi mal paylaşım davasında da yetkili olacaktır.
• Bu iki durumun dışında kalan tüm durumlarda, davalı olan tarafın ikamet ettiği yer aile mahkemesi boşanmada mal paylaşımı davası bakımından yetkilidir.

Boşanmada Hangi Mallar Paylaşılmaz?

2002 sonrasında evlenen çiftler için Türk Medeni Kanunu uyarınca, herhangi bir aksi hüküm bulunmadıkça eşlerin sahip oldukları mallar edinilmiş mal kabul edilmektedir. Ancak bu kuralın istisnaları da mevcuttur. Bu istisnalar, Türk Medeni Kanunu madde 220’de düzenleme altına alınmıştır. Madde metninde düzenlenen istisnalar şu şekildedir;

• Eşlerin evlenmeden önce elde ettiği tüm malvarlığı,
• Eşlerin evlilik birliği içerisinde edinmiş olsa dahi tüm kişisel eşyaları,
• Eşlerden birisine kalan mirasa dahil olan mallar,
• Eşlerden birisinin manevi tazminat alacağı,
• Çekiliş, bağış vb. yollardan karşılıksız olarak elde edilen kazanımlar,
• SGK tarafından eşlerden birisine yapılan ödemeler,

Boşanmada mal paylaşımı davasına konu oluşturmayacak türden malvarlıklarıdır. Bu sıralanan hususların haricinde eşler dilerse yapacakları bir sözleşme ile paylaşıma tabii olmayacak malları belirleyebilirler.

Sık Sorulan Sorular

Boşanmada mal paylaşımı nasıl olur, Boşanmada katılma alacağı nedir? Mal paylaşımı davasında zamanaşımı ne kadardır, Boşanma davasında görevli mahkeme hangisidir? Tüm bu soruların yanıtlarını, sık sorulan sorularımızda bulabilirsiniz.